Polemik meraklıları sizleri hayal kırıklığına uğratacağım, bu yazı ülkemizdeki Yetenek Sizsiniz de yayınlanan sayısız çalıntı gösterilerden biriyle ilgili değil, Amerika’daki Got Talent şampiyonu ile ilgili. Ülkemizde çalıntı gösterilerle televizyon yarışmalarında birinci olmak (sihirbazlık da dahil), alkışlanmak bizi şaşırtmaz hale geldi yanlız benzer durum Amerika’da da ortaya çıkınca ilgimi çekti.
Vantrologlar America’s Got Talent programı kazananının gösterilerini çaldığını iddia etti. Paul Zerdin, 2015 finalini kazanarak 1 milyon dolar kazandı ancak çeyrek ve yarı final yolunda kullandığı rutinler başka sanatçılarınkiyle ciddi benzerlik gösteriyordu.
Vantrolog Ronn Lucas, Deadline basınına gösterisinin çalınmış olabileceğini belirtti. Ronn Lucas’ın sözlerinde kendisini en çok rahatsız eden şeyin, çalıntı gösterilerle kazanmasının yanı sıra bir de üzerine orijinallik için övgü topluyor olması olduğunu söyledi. David Strassman, gösterisinin çalındığını belirten bir diğer vantrolog ise; seyircilerin bu gösterilerin Paul Zerdin tarafından üretildiği şeklinde kandırılmasından rahatsız olduğunu, kaynak belirtilmesi gerektiğini ve birinin bir yetenek yarışmasını bu şekilde kazanmasının adil olmadığını söyledi.
Komedi rutinlerinden komedyenler, sanatçılar birbirlerinin gösterilerini, rutinlerini yıllardır çalıyor ancak vantrologluk da bu daha nadir karşılaşılan ya da en azından daha az duyulan bir durum. İki vantrolog dava açmayı düşünmediklerini söyledi. Neden yahu neden, açsanıza…
Zerdin‘in çeyrek finalde kullandığı söz konusu rutin şurada;
Strassman ‘ın rutnine oldukça benzer, hatta 1989 da The Arsenio Hall Show ‘da sergilenmiş ! Strassman ‘ın imza gösterilerinden biri bu. Rutni izleyebilirsiniz;
Zerdin ‘in çeyrek finalde kullandığı rutinde is Lucas ın 2006 da sergilediği rutinin ağır izleri var. Paul ‘un rutni burada;
Bu izlediğiniz rutinde kullanılan ağız aparatı aslında pek orijine sahip, Lucas ‘ın buradaki ihbari biraz şaibeli geliyor bana açıkçası, bazı bilgilere sahip olmadığım için doğru ya da yanlış diye yorumlamak istemesem de, Strassman ‘ın haklılığı Lucas’ın da haklı olabileceği düşüncesini doğuruyor. Zaten Paul tek bir yerden çalmış olsa da yeter !
Lucas in 2006 da Las Vegas ta sergilediği rutin ise aşağıda;
Lucas rutni 1989 da Mystery Science Theather de ürettiğini belirtiyor, ingiliz televizyon programlarında yayımlanmış. Bu dönemde bu rutin çok hızlı bir şekilde farklı noktalardan kopyalanmış ve Lucas Zerdin’in kendisinden ya da başkasından çaldığını tam olaram bilemeyeceğini söylüyor. Lucas da bu rutni korumaya uzun süre çalışmış ama sonunda pes etmiş. Sihirbazlar numaralarını yayınlayarak isimlerini koyabiliyor fakat aynı şey vantrologlar için geçerli değil diyor. Hadi oradan yahu güldürmeyin beni 🙂
Buna benzer gösteriler başka sanatçılarda da mevcut deniliyor, örnek Nina Conti; (Nina başarılıdır gerçekten 🙂 )
Zerdin kullandığı ürünlerin satın alınabilir olduğunu söyleyerek bir savunma yapsa da bu asıl konudan kaçmak için kullanılan bir bahane, bakınız; sanatta hırsızlık
Lucas ve Strassman, Zerdin yetenekli ve komik bir vantrolog olduğunu ancak etik hatalar yaptığını belirtiyor. Tek beklentilerini gerekli saygının gösterilmesi ve kaynağın belirtilmesi. Bana sorarsanız fazlasıyla ılımlı bir yaklaşım.
Küçük bir anektod daha; Avusturalya ‘daki Yetenek Sizsiniz ‘de 4 sene önce bir komedyen çalıntı espiriler yüzünden diskalifiye edilir. Daha sonra Amerika’da yarışmaya katıldı, bu sefer kendi üzerinden çalıntı eserlerle ilgili espiriler yaptı ancak sorun; bu yaptığı espirilerin de çalıntı olmasaydı… Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az. Üretmekten yok, sanatçı kostümü giymiş bu hırsızları, piyasa en hızlı şekilde içinden atmalıdır, bunun için de ilgili otoritelerin ve halkımızın empati yapması ve doğru tavırları alması ve gerekli eylemleri yapması gerekmektedir.
